1.
Λεωφόρος με
τέσσερις λωρίδες
και στην άκρη
δεξιά μια στάμπα σάλτσας μπάρμπεκιου
απ' το απέναντι
φαστ-φουντ.
Ένα δολάριο και
δεκαοχτώ σεντς,
κομματάκια από
μυαλό χυμένα εδώ κι εκεί στην άσφαλτο
και γύρω γύρω
οι μπάτσοι
κι ένα σταματημένο
SUV με τον οδηγό δεμένο
να ξερνάει
από αλκοόλ και αηδία·
εμετός φτιαγμένος
από κόλα και ουίσκι
και άνοστα
νουντλς από βιετναμέζικο.
Λεωφορείο
Greyhound στον Ι 90
με προορισμό
την Τσαϊνατάουν της Νέας Υόρκης,
κι ένα φτηνό,
συνοικιακό μπαράκι
για δυο σφηνάκια
τζιν,
μια παγωμένη
λάγκερ
και δυο κλεφτές
ματιές στην κοριτσοπαρέα
που γελάει δυνατά
στο γωνιακό τραπέζι.
Ο μπάρμαν με
κοιτά και με κερνά άλλο ένα,
κι έπειτα
επιβάλλεται και τον κερνώ κι εγώ.
Στο σταθμό ένας
μαύρος ζητιανεύει
κι ένας άλλος
τσακώνεται με τον γκρι τοίχο.
Δυο δολάρια να
σου πω την ιστορία μου.
Είμαι ο Μάλκολμ
Χ, ο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ,
η Ρόζα Πάρκερ,
ο Χιούι Νιούτον,
ο γιός των
σκλάβων, ο απόγονος των συλλεκτών
καλαμποκιού,
αυτός που
μάτωσε τα ούλα του και τις γροθιές του,
που έφαγε ξύλο
από ένστολους λευκούς,
που του ρίξαν
στην καρδιά με μολυβένια βόλια,
που τον έστειλαν
να βομβαρδίσει ξένους κόσμους
και που τον
βάλαν φυλακή επειδή έκλεψε να φάει.
Είμαι αυτός
που κρέμασαν πάνω σε μια βελανιδιά
κάποιοι που
τα πρόσωπα τους κρύβονταν
μέσα σε κάτασπρες
και μυτερές κουκούλες
και που στις
φυτείες της Λουιζιάνα και της Νότιας
Καρολίνας
μάτωσε τα χέρια
του στ' άγρια αγκάθια
που βγαίναν
μέσα απ' τα μπαμπάκια
και που στο
Λος Άντζελες όρμηξε σα μανιακός
για να τους
κάψει όλους
κι είδε τ'
αδέρφια του να πέφτουνε στο δρόμο
πληγωμένα από
πυρά δαιμόνων δίχως φάτσες
και που ύψωσε
την γεμάτη αίματα μπουνιά του
στον κατάμαυρο
ουρανό της νύχτας
για να διώξει
τα φαντάσματα της μέρας
και γύρω του
οι καπνοί πνίγαν τους ουρανοξύστες
και τα ήσυχα,
ξύλινα σπίτια των ανιαρών προαστίων.
Κι είμαι αυτός
που παιζε το σαξόφωνο
στη Νέα Ορλεάνη
και το Μπάτον Ρουζ
κι ο κόσμος
χειροκρόταγε και χόρευε σε τζaζι
μελωδίες,
αυτός που δε
σηκώθηκε απ' τη θέση του στο λεωφορείο,
και που πλήρωσε
για κάθε του έγκλημα με την ίδια του τη
σάρκα
και τα κόκαλα,
αυτός που δεν
πλήρωσε τις αμαρτίες του πατέρα του,
μα τις αμαρτίες
του ιδιοκτήτη του,
αυτός που
βρίσαν και περιγελάσανε
και που έπρεπε
να τρέχει σα θεριό της ζούγκλας
για να μην
προλάβουν να τον ρίξουν κάτω,
που τρεφόταν
για αιώνες με φασόλια και μπαγιάτικο
ψωμί,
που στην πλάτη
του είχε κόκκινες ουλές απ' το μαστίγιο
του αφέντη,
και που είδε
με μάτια πρησμένα και ανήμπορα
- τα ίδια μάτια
που κοίταξαν μέσα στην κάνη του ριβόλβερ
-
να πουλάνε τις
ίδιες του τις κόρες για μια χούφτα
δολάρια
στα μπουρδέλα
της Νεβάδα και της Αριζόνας,
να χτυπάνε με
μένος τα αποστεωμένα μάγουλα τους
οι νταβάδες
με τα καουμπόικα καπέλα
και τις μπότες
από δέρμα αλιγάτορα και κροταλία.
Είμαι αυτός
που του δώσαν ξιφολόγχη στον εμφύλιο
μα δεν τον
μάθανε να τραβά σκανδάλη
και που τον
ονόμασαν κτήνος και άγριο
επειδή έσκισε
τα κορμιά των στρατιωτών με τα ίδια του
τα νύχια.
Είμαι αυτός
που γεννήθηκε από τις στάχτες των νεκρών
κι απ' την τέφρα
του πολέμου και του μίσους,
αυτούς που
αρνήθηκε να στραφεί κατά των αδερφών
του,
μα στάθηκε
πάντα όρθιος στο πλευρό τους,
κι αυτός που
έσπειρε τη σοδειά του σε χωράφια που
ανήκαν σε ληστές
και καταπατητές
των ξένων κόσμων.
Είμαι αυτός ο
κατά τρία πέμπτα άνθρωπος
και κατά δυο
πέμπτα ζώο,
αυτός ο νέγρος,
αυτός που
αγωνίστηκε μέχρι το τέλος
και ηττήθηκε
περήφανος κι ελεύθερος
κι έμεινε το
πτώμα του εκεί, στο χώμα, για να θυμίζει
σ' όλους
τη φρίκη και
τον τρόμο που τανε η μάνα κι ο πατέρας
αυτής της
διαολεμένης γης μας.
2.
Ακούγεται απ'
έξω το κουδούνισμα ενός παγωτατζή.
Απ' το Νορθ
Στέισον το σφύριγμα των τραίνων,
απ' το Φένγουεϊ
Παρκ οι ιαχές των οπαδών,
απ' το Κούινσι
Μάρκετ τα βήματα των καταναλωτών,
κι απ' τα μπαρς
του Όλστον τα ουρλιαχτά των μεθυσμένων
φοιτητών.
Ένα τσίζμπεργκερ
κι ένα αναψυκτικό,
ένα κομμάτι
πίτσα με τυρί με των ενάμισι,
ένας πλανώδιος
μουσικός με μια ξεκούρδιστη κιθάρα
που παίζει φάλτσα
μπλουζ,
δυο κονσέρβες
τόνου κι ένα τυποποιημένο σάντουιτς
απ' τα Seven
and Eleven.
Οι ράγες έχουν
καλυφθεί από την παγωμένη πάχνη της
αυγής.
Στη λιμνούλα
και στον Τσάρλς γόπες από βιομηχανικά
τσιγάρα
και χάρτινες
σακούλες απ' τις κάβες
που κάποτε είχαν
μέσα τους μπουκάλια με φτηνό, λευκό
κρασί.
Οι καθεδρικοί
γεμάτοι κάθε Κυριακή με τους πιστούς
να ψέλνουν ύμνους
σε ρυθμούς της γκόσπελ.
Φορτηγά σερβίρουν
τάκος και μπουρίτος
έξω απ' την
εβραϊκή συναγωγή
κι οι Μεξικάνοι
λαντζέρηδες απ' τα ακριβά εστιατόρια
σταματάνε να
τσιμπήσουν πριν γυρίσουνε στη
φτωχογειτονιά,
για να πλύνουν
τα παιδιά τους και να τα βάλουνε για
ύπνο,
και τα χέρια
τους μυρίζουνε σαπούνι και αστακό,
κι οι ποδιές
τους είναι βρώμικες από κέτσαπ και από
λάδια.
Στα κόκκινα
τούβλα των βικτωριανών κτιρίων
κάποιος έχει
γράψει τ' όνομα του μ' ένα μαρκαδόρο,
και στα προαύλια
των νεογοτθικών ναών
πιτσιρικάδες
κάνουν κόλπα με τα σκέητμπορντς
κι ένας άντρας
με παλιά φεντόρα Στέτσον
και μαύρη
καμπαρντίνα μάλλινη, ξεθωριασμένη
περπατάει
βιαστικά και μουρμουρίζει ένα τραγούδι
κάουντρι
και το τσιγάρο
στο χέρι του καίει χωρίς να το καπνίζει.
Ένας ζωγράφος
στην πλατεία του Χάρβαρντ
ρίχνει με σπρέι
κόκκινο επάνω στον καμβά της αστερόεσσας
και τριγύρω
χαζεύει μια παρέα νεανική με γυαλιά
χοντρά, κοκάλινα,
πετά στο πλαστικό
ποτήρι του δυο κουόρτερς
κι έπειτα
συνεχίζει τη βόλτα της στο μαγαζί με το
ταμπάκο
και στο
βιβλιοπωλείο.
Οι ταξιτζήδες
πιάνουν την κουβέντα έξω απ' το
Προυντένσιαλ,
και οι περαστικοί
στο Κόμμον δένουν τα κασκόλ τους στο
λαιμό γερά
γιατί έχει
αρχίσει και χιονίζει
κι όλα τα δέντρα
γέρνουνε λοξά και μελαγχολικά
για ν' αποφύγουν
την οργή του αέρα.
Στην Πανεπιστημιούπολη
τζιβάνες
κι απ' τα κλειστά
παράθυρα των εστιών
ακούγονται συρτά
ηλεκτρικές
κιθάρες ροκ και μπιτς χιπχοπ λατίνων,
κι ο ήχος από
τσίγκινα κουτάκια μπύρας που τσουγκρίζουν,
κι από τον δρόμο
το τρίξιμο απ' τα λάστιχα του τελευταίου
λεωφορείου
που πάει στην
πλατεία της Κένμορ,
όπου κάτω απ' τα
φώτα μιας αρχέγονης ταμπέλας βενζινάδικου
ένας άστεγος
κοιμάται σε χαρτόνι,
εκεί ακριβώς
που κάποτε κοιμόταν ένας άλλος άστεγος
που πλέον δεν
υπάρχει.
Στην Κόπλεϊ
έχουν βγει τα τεθωρακισμένα
κι έχει κλείσει
τους δρόμους ο στρατός
κι οι μπάτσοι
μου ζητάνε διαβατήριο για να με αφήσουν
να περάσω,
και τέλος,
οι γλάροι από
τον Ωκεανό
που πετούν και
κρώζουνε ψηλά,
πέρα απ' τα
φανάρια αυτής της πόλης,
και κουτσουλάνε
τα πανάκριβα μπουφάν
των υπέροχων,
κατάξανθων και κάτασπρων, γλυκών υπάρξεων
με τα ψηλά
τακούνια τους και τις κοντές τους
φούστες,
με τα γαλατένια
μπούτια τους και τα σιέλ τους μάτια.
Αμερική